در دنیای تجارت، مذاکره درباره پرداخت‌ها و تسویه بدهی‌ها می‌تواند فرآیند پیچیده‌ای باشد. برای تسهیل این معاملات، یک سند قانونی که به عنوان برات شناخته می‌شود، نقش مهمی دارد. این سند به عنوان یک ابزار قابل انتقال عمل می‌کند که امکان انتقال وجوه یا پرداخت بدهی بین دو طرف را فراهم می‌کند و در عین حال آن را برای شخص ثالثی که به عنوان دارنده برات شناخته می‌شود، تضمین می‌کند.
برات که عمدتا در معاملات تجاری بین‌المللی استفاده می‌شود، به عنوان یک روش قابل اعتماد برای پرداخت در هنگام انجام تجارت در کشورهای مختلف عمل می‌کند. هدف این مقاله از بلاگ ای تی بی روشن کردن مفاهیم اصلی و انواع این ابزار مالی است که به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ما همراه باشید.
مفهوم برات (Bill Of Exchange)
برات (Bill of Exchange / Draft) یک سند قانونی است که به عنوان یک سند قابل معامله، امکان انتقال وجه یا پرداخت بدهی بین دو طرف (برات‌دهنده و برات‌گیر) را برای شخص سوم (دارنده برات) فراهم می‌کند.
معمولاً برات در تجارت بین الملل به ویژه در هنگام معامله با طرفین در کشورهای مختلف به عنوان یک روش پرداخت استفاده می‌شود. برات حاوی جزئیات خاصی مانند مقدار پول پرداختی، تاریخ پرداخت، نام طرفین درگیر و هر شرایطی که ممکن است اعمال شود، می‌باشد.
یکی از ویژگی‌های کلیدی برات قابل معامله بودن آن است. این موضوع بدان معنی است که سند را می‌توان از یک شخص به شخص دیگر منتقل کرد و در صورت لزوم امکان پرداخت توسط شخص ثالث را فراهم کرد.
قابل انتقال بودن برات، انعطاف و راحتی را در معاملات مالی فراهم کرده و سطحی از امنیت را اضافه می‌کند زیرا این سند تجاری می‌تواند توسط مؤسسات یا بانک‌های معتبر تأیید و تضمین شود.
استفاده از برات مزایای مختلفی هم برای برات‌دهنده و هم برای برات‌گیر دارد. برای برات‌گیران، وسیله‌ای برای تضمین اعتبار و به تعویق انداختن پرداخت تا تاریخ بعدی فراهم می‌کند و هنگام جریان نقدی محدود و خریدهای بزرگ، برات می‌تواند سودمند باشد.
از سوی دیگر، برات‌دهندگان از این اطمینان بهره‌مند می‌شوند که در تاریخ مشخصی در آینده مبلغی را دریافت خواهند کرد. این موضوع به آن‌ها اجازه می‌دهد تا امور مالی خود را به طور موثرتری مدیریت کنند.
مقاله مرتبط:از معاملات بازار فارکس چه اندازه پول درمی‌آورم؟
برات (Bill Of Exchange) چگونه کار می‌کند؟
برات می تواند بین دو یا سه طرف تنظیم شود:
- برات‌گیر یا محال علیه (Drawee): طرف ملزم به پرداخت پول است.
- برات‌کش، صادرکننده یا مُحیل (Drawer): طرفی که برات را می‌نویسد.
- دارنده برات یا محتال (Payee): طرفی که پول را دریافت می‌کند.
فرآیند برات با تنظیم سند توسط صادرکننده و ارائه آن به برات‌گیر آغاز می‌شود. برات گیر پس از پذیرش شرایط و ضوابط، برات را امضا می‌کند و تعهد خود را به پرداخت مبلغ تعیین شده تایید می‌کند.
سپس صادرکننده می‌تواند برات را برای جمع آوری یا تخفیف به بانک منتقل کند. در صورتی که صادرکننده تخفیف قبض را انتخاب کند، فوراً مبلغی را از بانک دریافت می‌کند و بانک مسئولیت جمع‌آوری وجوه از برات‌گیر را در موعد مقرر به عهده می‌گیرد.
انواع برات (Bill Of Exchange)
در بازار 4 نوع برات وجود دارد که سه تای آن به طور معمول بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش زیر می‌خواهیم انواع برات را بررسی کنیم.
برات ساده
برات ساده، همان براتی است که به طور پیشفرض مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل 3 طرف برات‌گیر، برات‌کش و دارنده برات می‌شود.
برات مرجوعی
برات مرجوعی زمانی صادر می‌شود که دارنده برات آن را پس از سررسید به پرداخت‌کننده یا هر شخص مسئول ارائه می‌دهد، اما موفق به دریافت وجه نمی‌شود. در این شرایط، دارنده برات به جای پیگرد قانونی علیه پرداخت‌کننده، برات جدیدی به عنوان برات مرجوعی برای پرداخت‌کننده قبلی صادر می‌کند. لطفا توجه داشته باشید که برای صدور برات مرجوعی، باید یک برات ساده بدون پرداخت وجود داشته باشد تا امکان صدور برات جدید فراهم شود.
برات سازشی
برات سازشی که به عنوان سفته شناخته می‌شود و به جای انتقال وجه، به عنوان تضمین یا اثبات اعتبار توسط ناشر مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس صادر کننده سفته را به عنوان نوعی تضمین یا اعتبار در اختیار شخص دوم قرار می‌دهد.
برات خارجی
در اصل، براتی که به عنوان برات خارجی شناخته می‌شود، نوعی حواله است که بین افراد با ملیت‌های مختلف صادر می‌شود و اعتبار آن در چنین مواردی دست نخورده باقی می‌ماند.
ویژگی‌های برات (Bill Of Exchange) چیست؟
برات یک سند قانونی است که به عنوان یک قول کتبی برای پرداخت مقدار معینی پول به گیرنده مشخص در تاریخ از پیش تعیین شده آینده عمل می‌کند. یکی از ویژگی‌های کلیدی برات این است که یک جدول زمانی مشخص برای پرداخت فراهم می‌کند و به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا به طور موثر جریان نقدی خود را مدیریت کنند و تعهدات مالی خود را برنامه‌ریزی کنند.
علاوه بر این موضوع، برات می‌تواند اغلب از طریق ظهرنویسی به راحتی از یک طرف به طرف دیگر منتقل شود و یک روش راحت و مطمئن برای پرداخت در معاملات تجاری ارائه کند.
یکی دیگر از ویژگی‌های قابل توجه برات، قابل معامله بودن آن است. این موضوع بدان معنی است که می‌توان آن را آزادانه بین طرفین بدون اینکه اعتبار قانونی آن تحت تأثیر قرار گیرد، معامله کرد. این ویژگی به افراد اجازه می‌دهد تا از برات به عنوان نوعی پرداخت یا ابزار اعتباری استفاده کرده و انعطاف‌پذیری را در مدیریت تراکنش‌های مالی خود فراهم کنند.
همچنین، قابل مذاکره بودن یک برات، آن را به گزینه‌ای جذاب برای گزینه‌های تامین مالی مانند تنزیل تبدیل می‌کند، که در آن دارنده می‌تواند نقدینگی فوری را با فروش صورت حساب به ارزش تنزیل شده به یک موسسه مالی به دست آورد.
مقاله مرتبط: بازار مشتقه (Derivative Market)
ظهرنویسی در برات (Bill Of Exchange) چیست؟
ظهرنویسی برات به امضای نام خود در پشت سند اشاره دارد که بیانگر انتقال حقوق یا مالکیت آن از فردی به فردی دیگر است. این تاییدیه، صحت و اعتبار برات را فراهم می‌کند، زیرا تعهدات و پرداخت‌های ذکر شده در برات را به نحو مقتضی توسط طرف تایید شده تضمین می‌کند. ظهرنویسی نقش مهمی در انتقال برات دارد و به ایجاد اعتماد و تسهیل معاملات مالی کمک می‌کند.
هنگامی که برات ظهرنویسی می‌شود، به معنای انتقال مالکیت از یک طرف به طرف دیگر است. ظهرنویسی امکان گردش آسان صورتحساب در بازار را فراهم می‌کند، زیرا تعهد ظهرنویس را برای پرداخت به موقع پس از سررسید تضمین می‌کند.
ظهرنویس‌ها می‌توانند تمامی افرادی (به جز برات‌کش و برات‌گیر) که پشت برات را امضا کرده و آن را به شخص دیگری انتقال می‌دهند، باشند. این فرآیند تأیید به افزایش مقبولیت و قابل انتقال بودن برات کمک کرده و در نتیجه امکان استفاده از آن را به عنوان یک ابزار مالی فراهم می‌کند.
تفاوت بین برات (Bill Of Exchange) و چک (cheque) چیست؟
برات و چک هر دو ابزار مالی مورد استفاده در معاملات تجاری هستند. با این حال، تفاوت‌های مشخصی بین این دو وجود دارد که در بخش زیر به آن می‌پردازیم.
- چک همیشه شامل یک بانک می‌شود در حالی که یک برات می‌تواند شامل هر کسی یا نهادی باشد.بر خلاف چک، برات نیازی به حساب بانکی ندارد و می‌توان آن را بر روی هر فرد یا موسسه‌ای که قبول کند به آن پرداخت کرد.
- برات‌ها معمولاً بهره‌ای پرداخت نمی‌کنند و در اصل آن‌ها را چک‌های پس از تاریخ می‌دانند. اگر چک تا تاریخ معینی پرداخت نشود، ممکن است سود تعلق گیرد، اما این نرخ باید در ابزار مشخص شود.
- برات شامل سه طرف می‌شود: صادرکننده که برات را می‌نویسد، برات گیرنده که موظف به پرداخت مبلغ معین شده است و گیرنده پرداخت که طرفی است که باید پرداخت شود. از سوی دیگر، چک نوع خاصی از برات بوده که عندالمطالبه قابل پرداخت است و در بانک صادر می‌شود. فقط شامل دو طرف می‌شود: صادرکننده که چک را می‌نویسد و گیرنده وجه که طرفی است که باید پرداخت شود.
- برات به یک شکل یا کاربرد خاص محدود نمی‌شود و امکان انعطاف پذیری بیشتری را در ساختار و شرایط آن فراهم می‌کند و می‌توان از آن برای اهداف مختلفی مانند تامین مالی تجارت بین‌المللی یا تسویه بدهی بین طرفین استفاده کرد. در مقابل، چک معمولاً برای معاملات داخلی استفاده می‌شود و باید الزامات خاصی مانند قابل پرداخت بودن در صورت تقاضا و پرداخت در بانک را کاملاً رعایت کند.
مقاله مرتبط: سرمایه‌گذاری امن یا Safe Haven
شرایط قبول شدن برات (Bill Of Exchange) به چه صورت است؟
برای اینکه برات از نظر قانونی معتبر باشد و به عنوان سند رسمی تجاری شناخته شود، باید در هنگام صدور یا دریافت آن به نکات زیر توجه کنید. طبق ماده 223 در صفحه 69 قانون تجارت ایران، شرایطی که باید در ظاهر برات در هنگام صدور رعایت شود به شرح زیر است:
- بر روی سند برای تشخیص آن از اسناد مشابه مانند چک و سفته، عبارت «برات» باید قید شود.
- مشخصات کامل صادرکننده یا برات‌کش باید روی برات با مهر و امضا قید شود.
- مشخصات کامل برات گیرنده یا پذیرنده، تعهد پرداخت باید آن روی برات با مهر و امضا قید شود.
- برات باید به نفع شخص خاصی صادر شود. برات در وجه حامل قابل صدور نیست و باید مشخصات دارنده برات قید شود.
- تاریخ باید با حروف کامل نوشته شود زیرا قابل تغییر است.
- تاریخ‌های روی برات باید به طور دقیق مشخص شود. تاریخ صدور، پذیرش و سررسید پرداخت باید معین قید شود. برات شامل 4 نوع تاریخ پرداخت می‌باشد که به شرح زیر است:
- هنگام مشاهده یا رویت : پرداخت باید ظرف 24 ساعت به گیرنده انجام شود.
- به وعده از تاریخ صدور برات : بیانگر اهمیت تاریخ صدور برات است.
- به وعده از تاریخ مشاهده : باید ظرف دو ماه از تاریخ مشاهده پرداخت باشد.
- مولکول به تاریخ معین : به تاریخ خاصی اختصاص داده می‌شود که نشان می‌دهد پرداخت، دارای تاریخ تعیین شده است.
- برات باید شامل وجه و مبلغ تعیین شده به ارز داخلی یا خارجی باشد. ثبت مبلغ به دو صورت عددی و کتبی الزامی است و در صورت دو مبلغ، مقدار کمتر در نظر گرفته می‌شود.
- محل پرداخت در برات باید مشخص شود. این مکان می‌تواند محل سکونت صاحب برات یا هر مکان دیگری باشد.
- تعداد کپی‌های یک برات باید مشخص شود. برات ممکن است در چند نسخه صادر شده باشد و در صورت وجود چند نسخه باید در سند مشخص شود که کدام نسخه است.
لازم به ذکر است در صورت عدم رعایت این شرایط، برات غیر تجاری محسوب شده و کارکرد تجاری خود را از دست می‌دهد.
ریسک نکول برات (Bill Of Exchange) چیست؟
برات که با عنوان حواله نیز شناخته می‌شود، یک ابزار مالی است که معمولاً در تجارت برای تسهیل پرداخت بین طرفین درگیر استفاده می‌شود. علیرغم سودمندی آن، برات از خطر نکول مصون نیستند. ریسک نکول به این احتمال اشاره می‌کند که برات‌گیر صورتحساب ممکن است نتواند یا مایل نباشد به تعهد خود برای پرداخت مبلغ مشخص شده روی ابزار عمل کند.
این خطر می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند تنگدستی مالی، ورشکستگی یا حتی نیت عمدی برای فرار از پرداخت ایجاد شود. بنابراین، ارزیابی و مدیریت ریسک نکول مرتبط با صادرکننده برای طرفین پذیرنده برات بسیار مهم است.
هنگام در نظر گرفتن ریسک نکول برات، عوامل متعددی باید در نظر گرفته شود. اول از همه، ثبات مالی و اعتبار برات‌گیر باید به دقت ارزیابی شود. این امر مستلزم بررسی دقیق صورت‌های مالی، ارزیابی سابقه پرداخت آن‌ها و در نظر گرفتن هرگونه رتبه اعتباری موجود است.
علاوه بر این موضوع، متغیرهای خارجی مانند شرایط اقتصادی و روند صنعت باید به طور کامل تجزیه و تحلیل شوند تا ریسک کلی اقتصادی مرتبط با برات‌گیر را اندازه‌گیری کنند. با انجام یک ارزیابی جامع ریسک، طرفین می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد پذیرش برات و اجرای استراتژی‌های مناسب کاهش ریسک در صورت لزوم اتخاذ کنند.
مقاله مرتبط: انواع سبک معامله‌گری در بازار بورس
اعتراضنامه نکول برات چیست؟
اعتراضنامه نکول سندی است که دارنده برات (شخص ثالث) به صادرکننده برات (شخص اول) و سردفتران مشمول در خصوص برات‌گیر (شخص دوم) ارائه می‌شود. این اعتراضنامه زمانی که طرف دوم، برات صادر شده را مناقشه یا نکول می‌کند، ایجاد می‌شود.
تفاوت برات (Bill Of Exchange) با سفته (Promissory Note) و اعتبارنامه (Letter Of Credit) چیست؟
برات، سفته و اعتبار نامه ابزارهای مالی و تجاری هستند که در تراکنش‌های مالی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. در جدول زیر می‌خواهیم این 3 را مقایسه کنیم.
| برات | اعتبارنامه | سفته | |
|---|---|---|---|
| تعریف | دستور کتبی بدون قید و شرط، که توسط فروشنده (برات‌کش) به خریدار (برات‌گیر) صادر می‌شود تا مبلغ مشخصی را به دارنده برات در تاریخ آتی بپردازد. | سند مالی صادر شده توسط بانک از طرف خریدار برای فروشنده که با رعایت و تضمین پرداخت شرایط مندرج در سند انجام می‌شود. | قول کتبی یک طرف (صادرکننده) مبنی بر پرداخت مبلغ مشخص به طرف دیگر (گیرنده وجه) در تاریخ معین می‌دهد. |
| طرفین درگیر | صادرکننده(برات‌کش)، برات‌گیر و دارنده برات | خریدار، فروشنده و بانک صادرکننده | صادر کننده (قرض‌‌گیرنده) و گیرنده (قرض‌دهنده) |
| تضمین پرداخت | بسته به پذیرش و وضعیت مالی ممکن است پرداخت تضمین باشد یا نباشد. | در صورت رعایت شرایط، پرداخت را به فروشنده تضمین می‌کند و ریسک خریدار را به حداقل می‌رساند. | بر اساس اعتماد و روابط بین طرفین |
| تاریخ پرداخت | تاریخ سررسید مشخص شده است. | تاریخ پرداخت با رعایت شرایط در نظر گرفته می‌شود. | تاریخ سررسید مشخص یا درخواستی |
| کاربرد | به طور گسترده در تجارت داخلی و بین المللی برای پرداخت استفاده می‌شود. | معمولاً در تجارت بین المللی برای تسهیل معاملات امن استفاده می‌شود. | اغلب در موقعیت‌های وام دهی غیررسمی استفاده می‌شود. |
| قابل انتقال بودن | بسته به شرایط می تواند قابل انتقال یا غیر قابل انتقال باشد. | غیر قابل انتقال، فقط طرف های درگیر می‌توانند از آن استفاده کنند. | بسته به شرایط می تواند قابل انتقال یا غیر قابل انتقال باشد. |
مالیات برات (Bill Of Exchange) چیست؟
چاپ و توزیع اولیه برات بر عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی است و این مجموعه شرایط ابطال و جمع آوری تمبر را نیز تعیین می کند. به همین دلیل مبلغ مشخصی به عنوان مالیات برای صدور برات اخذ شده که در مورد سفته نیز اعمال می شود.
مالیات مذکور به نسبت مبلغ تعیین شده در برات و حق تمبر اخذ خواهد شد. حق تمبر مالیاتی است که بر معاملات مختلف، معمولاً معاملاتی که شامل انتقال مالکیت است، اخذ می شود. به یاد داشته باشید که در صورت عدم رعایت مقررات مربوط به حق تمبر، سفته را باطل نمی کند، بلکه جریمه ای برای آن در نظر گرفته می شود.
مقاله مرتبط: معامله طلا در فارکس؛ تجارت طلا با CFDها
مزایا و معایب استفاده از برات (Bill Of Exchange)
استفاده از برات مانند هر سند تجاری دیگه‌ای دارای مزایا و معایبی است که در بخش زیر می‌خواهیم به آن بپردازیم.
مزایای استفاده از برات
نشر برات دارای مزایای خاص خود است و این مزایا به شرح زیر است:
پرداخت تضمین شده
برات تضمین می‌کند که طلبکار به بدهکار پرداخت خواهد کرد و به عنوان یک شبکه ایمنی برای مشاغل یا افرادی که به آن‌ها پول بدهکار است، عمل می‌کند. علاوه بر این موضوع، زمانی که تاریخ خاصی ذکر می‌شود بدهکاران می‌توانند انتظار پرداخت را تا آن تاریخ داشته باشند و نیازهای جریان نقدی خود را مدیریت کنند.
انتقال بدهی به آینده
اگر به شخص دیگری بدهکار هستید، می‌توانید برات را به نام آن شخص تأیید کنید. چنین تاییدیه هایی به کسب و کارها اجازه می‌دهد تا بدهی‌های موجود خود را کاهش دهند و به آینده موکول کنند.
دارای هویت قانونی
برات یک سند قانونی است که برات‌گیر را مکلف می‌کند تا مبلغ مشخص شده را در تاریخ معین پرداخت کند. در صورت نکول، دارنده برات می‌تواند علیه برات‌گیر اقدام قانونی کند.
معایب استفاده از برات
هر چند برات سودمند است ولی معایب خاص خود را نیز دارد. از معایب برات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- امکان به وجود آمدن برات‌های تقلبی
- امکان داشتن ریسک نکول برای دارنده برات
- ریسک نزول داشتن وجه برای دارنده برات
- نداشتن پشتوانه مالی برای دریافت وجه از برات‌گیر
نتیجه‌گیری
در پایان، برات به عنوان یک سند قانونی و تجاری عمل می‌کند که امکان انتقال وجوه یا پرداخت بدهی بین دو طرف (برات‌کش و برات گیر) را برای شخص ثالث (دارنده برات) فراهم می‌کند. این سند معمولاً در تجارت بین‌المللی به‌ویژه هنگام انجام معاملات بین طرفین در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برات شامل جزئیات خاصی مانند مقدار پولی که باید پرداخت شود، تاریخ پرداخت و نام طرفین درگیر می‌باشد. برات یک ابزار ضروری در تسهیل روش‌های پرداخت ایمن و کارآمد در تجارت است و از انواع آن استفاده زیادی می‌شود.
افرادی که می‌خواهند از برات استفاده کنند باید ویژگی و نحوه قبول شدن آن را بشناسند و آن‌ها می‌توانند از کتاب قانون تجارت برای درک این موضوع کمک بگیرند. اگر سوالاتی بیشتری درباره برات و نحوه استفاده از آن داشتید می‌توانید آن را در قسمت پرسش و پاسخ بیان کنید که متخصصین ما سریعا به آن‌ها پاسخ دهند.
برات (Bill Of Exchange) شامل چه اجزایی می‌شود؟
برات شامل اجزائی مانند مقدار پولی که باید پرداخت شود، تاریخ پرداخت، نام طرفین درگیر و هر شرایطی که ممکن است اعمال شود، باشد که بتوان آن برات را معتبر دانست.
آیا می‌توان برات را از فردی به فردی دیگر انتقال داد؟
دارنده برات می‌تواند برای انتقال برات به فردی دیگر آن را امضا کرده و ظهرنویسی کند. با انجام این کار فرد جدیدی که دارنده برات است، می‌تواند برات را در تاریخ مشخص پرداخت نقد نماید.
اگر دارنده برات نتواند در تاریخ پرداخت، برات را نقد کند، چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر دارنده برات نتواند در تاریخ پرداخت آن را نقد کند، ممکن است یکی از دو شرط زیر رخ دهد: یکی اینکه برات با وقوع مهلت منقضی می‌شود و دیگری اینکه تاریخ پرداخت برات افزایش می‌یابد.
به اینستاگرام بروکرITBFX سر بزنید و از اخبار و اموزشهای روز دنیای فارکس مطلع شوید.
ثبت دیدگاه شما
(پاسخ دادن)
برای ثبت نظرات، اصول اخلاقی را رعایت کرده و از بکار بردن کلمات نامناسب پرهیز نمایید.
اولین دیدگاه را ثبت نمایید.